Κείμενο: Άννα Βούλγαρη
Φωτογραφίες: Άννα Βούλγαρη, Αντώνης Σάσσαλος, Χρυσούλα Γραμματικοπούλου, Όλγα Καραγιάννη

Μετάφραση στα Αγγλικά: Δήμητρα Παππά

Το Σάββατο που δεν ήταν Πρωτομαγιά, αλλά ο Μάιος μετρούσε μόλις τρεις ημέρες, ακολουθώντας τη γιορτή του Συλλόγου Λειβαδίων, περπατήσαμε την κυκλική διαδρομή 17. Ο καιρός είχε αλλάξει, ο δυνατός αέρας και η συννεφιά παραμέρισαν, και ένας λαμπρός ήλιος φώτιζε την Άνδρο.

Τα Λειβάδια είναι χτισμένα στους πρόποδες του Γερακώνα – όπως έχει επικρατήσει να λέγεται το βουνό. Όμως εμείς οι ντόπιοι το αποκαλούμε απλώς «το βουνό». Το ίδιο ισχύει και για τον χείμαρρο που στα χαρτιά λέγεται «Μεγάλος Ποταμός», αλλά για μας είναι απλώς «ο ποταμός». Μερικές φορές, τα αυτονόητα δεν χρειάζονται πολλά-πολλά για να περιγραφούν.

Τα Λειβάδια βρίσκονται πολύ κοντά στη Χώρα. Πριν η Άνδρος γίνει ενιαίος δήμος, τα Λειβάδια, μαζί με του Βραχνού και φυσικά τη Χώρα, αποτελούσαν τον Δήμο Άνδρου. Στο σημείο όπου η κοιλάδα «ανοίγει», υπάρχουν τόσοι πολλοί μπαξέδες (περιβόλια με εσπεριδοειδή), που δεν είναι υπερβολή να πούμε: μπαξέδες ίσον Λειβάδια.

Επιλέξαμε να κάνουμε τη διαδρομή Νο. 17 με έναν κάπως ανορθόδοξο τρόπο, σε σχέση με τη σηματοδότησή της. Το κάναμε για να μη φύγουμε πολύ μακριά από το γλέντι του Συλλόγου και, ταυτόχρονα, για να δούμε τη διαδρομή με μια πιο ντόπια ματιά. Συνολικά περπατήσαμε περίπου επτά ήρεμα χιλιόμετρα, χωρίς μεγάλες υψομετρικές διαφορές.

Συνήθως, για λόγους ασφαλείας –ειδικά στις διαδρομές των ψηλών βουνών– φροντίζουμε ο αριθμός των συμμετεχόντων να μην ξεπερνά τους 30-35. Όμως, στη διαδρομή 17 οι περιορισμοί χαλάρωσαν, μιας και το μεγαλύτερο τμήμα της περνά μέσα από οικισμούς. Έτσι, συγκεντρωθήκαμε 52 άτομα!

Ξεκινήσαμε από το σημείο του ποταμού, εκεί όπου βρίσκεται το Πάρκο Λειβαδίων. Κατευθυνθήκαμε δυτικά και σύντομα μπήκαμε στη στενή που περνά ανάμεσα από περιβόλια με εσπεριδοειδή. Ο οικισμός ονομάζεται Μέσα Χωριό, με σπίτια φωλιασμένα μέσα στα δέντρα. Ανεβήκαμε μια μεγάλη τσιμεντένια σκάλα και στο τέλος της κατευθυνθήκαμε αριστερά. Από το εκκλησάκι του Αγίου Ελευθέριου αντικρίσαμε το μοναστήρι της Παναχράντου.

Στη διαδρομή συναντήσαμε δύο βρύσες, χαρακτηριστικής αισθητικής της δεκαετίας του 1960, που είχαν τεράστια χρησιμότητα τότε, όταν τα σπίτια δεν είχαν νερό και οι οικογένειες το μετέφεραν με σταμνιά. Από το Μέσα Χωριό ξεκινούν πολλοί δρόμοι που συνδέουν τα Λειβάδια –τους μπαξέδες– με τη Μεσαριά. Εδώ καταλήγουν και τα νεραύλακα από τις Μένητες, που ποτίζουν τα περιβόλια. Πριν αντικατασταθούν από πλαστικούς σωλήνες, ο ήχος του νερού ακουγόταν σε όλο το χωριό.

Μετά τον Άγιο Ελευθέριο, ο δρόμος έγινε κατηφορικός. Σκάλες μάς οδήγησαν σε μια πυκνή από δέντρα ρεματιά, όπου βρήκαμε άλλη μια βρύση. Λίγο πριν το ξωκλήσι του Ταξιάρχη συναντήσαμε την πηγή και το Βρυσάρι. Στρίψαμε αριστερά και μπήκαμε στον περιποιημένο μπαξέ της Αθηνάς και του Σάκη Αντωνόπουλου. Μέσα από αυτόν φτάσαμε πάλι στον ποταμό, με κατεύθυνση ανατολικά, προς τον οικισμό Κάτω Χωριό.

Διασχίσαμε τη στενή  ανάμεσα σε περιβόλια, ανεβήκαμε μια ωραία, απότομη λιθόστρωτη σκάλα και φτάσαμε σε χωμάτινο μονοπάτι με βελανιδιές. Το φθινόπωρο η περιοχή γεμίζει κυκλάμινα — μαγεία! Το μονοπάτι μάς έβγαλε στον Κάτω Οικισμό.  Στο πιο ψηλό σημείο του οικισμού, εκεί που βρίσκεται η βρύση, φαίνονται υπέροχα οι συστάδες κυπαρισσιών, ένα μικρό δάσος από κυπαρίσσια μέχρι κάτω τη θάλασσα και την παραλία Παραπόρτι. Στα δεξιά, κρεμασμένο στα βράχια βλέπουμε το χωριό Βραχνού και ακριβώς απέναντι το Πάνω χωριό Λειβαδίων. 

Κατηφορίσαμε και βρεθήκαμε πάλι στον ποταμό, κοντά στο σημείο απ’ όπου ξεκινήσαμε. Περπατήσαμε λίγο στον αυτοκινητόδρομο Χώρας – Κορθίου, και στην ενοριακή εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου κάναμε στάση για κολατσιό.

Συνεχίσαμε για λίγο στον δρόμο κάτω από το πρώην Δημοτικό Σχολείο και πήραμε το κατηφορικό μονοπάτι στα αριστερά, που με τα πολλά σκαλοπάτια του μάς οδήγησε στη ρεματιά του καταρράκτη Βραχνού. Στο μικρό τσιμεντένιο γεφύρι, στις δύο πλευρές της κοίτης, φαίνεται η ειδική κατασκευή της ξερολιθιάς για να αντέχει στις πιέσεις του νερού — αυτό το κάθετο χτίσιμο της πέτρας το λέμε μπαστούνι.

Διασχίσαμε τον Καλόβολο —τον μοναδικό ίσιο δρόμο του Πέρα Χωριού— και θαυμάσαμε ένα παλιό αρχοντικό με περίτεχνα κάγκελα. Από εκεί, πήραμε τη σκάλα που οδηγεί στον ποταμό, κοντά στην εκκλησία των Αγίων Αποστόλων. Από αυτό το σημείο και μετά, ο δρόμος είναι επίπεδος. Κάποιοι λένε πως ο δρόμος του ποταμού από τη Χώρα στα Λειβάδια και το αντίστροφο είναι από τους ωραιότερους δρόμους του νησιού. Σίγουρα είναι ένας αναζωογονητικός δρόμος, εύκολος για όσους έχουν μικρά προβλήματα στην κίνηση, για όσους θέλουν ήπια να ασκηθούν. 

Περάσαμε το ξύλινο γεφύρι και στρίψαμε αριστερά, ώσπου φτάσαμε στη χορτολιβαδική έκταση που λέγεται Άβυσσος. Η περιοχή συγκεντρώνει όλα τα νερά της κοιλάδας, και εδώ βρίσκεται το πηγάδι του Δήμου Άνδρου, που στέλνει καθημερινά χιλιάδες λίτρα στη δεξαμενή νερού της Χώρας. Η Άβυσσος είναι ακριβώς όπως λέει το όνομά της: αχανής, απύθμενη, απροσμέτρητη.

Στον δρόμο της Αβύσσου περάσαμε από μερικούς εμβληματικούς μπαξέδες, που τα αρχικά στις τεράστιες πόρτες τους μαρτυρούν την άνθιση και τη δόξα περασμένων εποχών, όπως ο μπαξές Καμπάνη (κτήμα Μανιτάρι) με τον ψηλό, πετρόχτιστο τοίχο του. Από το ξύλινο γεφυράκι ως το πέτρινο, γκρεμισμένο γεφύρι, υπάρχει μια από τις πολλές μικρές εναλλακτικές διαδρομές.

Από την κομψή τρίτοξη γέφυρα έχει απομείνει λίγη πέτρα, που στέκει ανάμεσα στα κυπαρίσσια του ποταμού. Τα τελευταία χρόνια ο ποταμός έχει ελάχιστο ή καθόλου νερό· μέχρι και το 2019 «κρατούσε» νερό ακόμη και το κατακαλόκαιρο. Αξίζει να παρατηρήσετε τις σφηνωμένες κάθετες πέτρες στα δύο μεγάλα «μπαστούνια» δεξιά κι αριστερά της γέφυρας. Καθώς πλησιάζει το καλοκαίρι, οι πικροδάφνες (ντουράφες) της κοίτης θα ανθίζουν. Όταν η φύση φορέσει το καλοκαιρινό της σταχτί, τα έντονα χρώματα των λουλουδιών θα δίνουν την τελική πινελιά στην εποχή των θαυμάτων — το ελληνικό καλοκαίρι!

Προτού όμως έρθουν τα “θαύματα” του καλοκαιριού η τελευταία στάση μας έγινε στο γλέντι του Συλλόγου Λειβαδιών κάτω από τα πλατάνια στο πάρκο του χωριού και ήταν ιδιαίτερα γευστική και απολαυστική.

Ευχαριστούμε όλους όσους συμμετείχαν. Ελπίζουμε να το απόλαυσαν! Οι σηματοδοτημένες διαδρομές του Andros Routes είναι πολλές και περιγράφονται αναλυτικά στην ιστοσελίδα μας: www.androsroutes.gr

Η πραγματική, όμως, απόλαυση για έναν πεζοπόρο είναι να ανακαλύπτει μόνος του τις κρυφές γωνιές και τα μικρά διαμαντάκια κάθε περιοχής. Εκεί που τελειώνουν οι οδηγίες, ξεκινά το πραγματικό ταξίδι — με τα μάτια και την ψυχή του καθενός.

Σας περιμένουμε στην επόμενη πεζοπορία μας!

Διαδρομή Νο. 18: Λειβάδια – Βραχνού – Προφήτης Δανιήλ – Πετριάς – Φάλικα – Αλαδινού.

Πάλι εδώ στα περιξ, αλλά πιο ψηλά… στο βουνό!

📌 Δείτε λεπτομέρειες εδώ