Κατόπιν πρόσκλησης της Εταιρείας Ανδρίων Επιστημόνων προς τον φορέα μας, παρουσιάσαμε τις δράσεις μας, στο υβριδικό συνέδριο με θέμα: “Βιώσιμη Ανάπτυξη Τουρισμού στην Άνδρο: Πραγματικότητα και προοπτικές” που διοργανώθηκε το Σάββατο 4 και την Κυριακή 5 Οκτωβρίου 2025 στο Γαύριο.

Το συνέδριο περιέλαβε ένα συμμετοχικό εργαστήριο και παρουσιάσεις επιστημόνων, επιχειρηματιών αλλά και εκπροσώπων τοπικών και εθνικών φορέων.

Στο πλαίσιο της παρουσίασης μας με τίτλο “Ερευνητικό Κέντρο Άνδρου & Andros Routes: Βιώσιμος τουρισμός για τη διαφύλαξη του αγροτικού χώρου της Άνδρου – Εμπειρίες, εμπόδια & ευκαιρίες”, η Όλγα Καραγιάννη, παρουσίασε την ιστορική εξέλιξη του έργου του φορέα μας, παρουσιάζοντας εκτενώς το εγχείρημα Andros Routes, που φέτος συμπληρώνει 15 χρόνια δράσης, καθώς και συμπληρωματικές δράσεις για την κληρονομιά του αγροτικού χώρου και τη στήριξη του πρωτογενούς τομέα που πραγματοποιεί ο φορέας μας από την περίοδο της πανδημίας μέχρι σήμερα. 

Στο πλαίσιο της παρουσίασης επισημάνθηκαν:

• σημαντικά επιτεύγματα όπως η καθιέρωση της Άνδρου ως ποιοτικού προορισμού για πεζοπορία μέσα από την Ευρωπαϊκή πιστοποίηση ποιότητας “Leading Quality Trails-Best of Europe” της συνεχόμενης διαδρομής διάσχισης της Άνδρου 100km “Andros Route”, 
• η πρόκληση της διαρκούς και συνεπούς συντήρησης του πεζοπορικού δικτύου που σήμερα ανέρχεται στα 240km μήκος, με τη στήριξη της εθελοντικής ομάδας και εργατών
• η μέχρι σήμερα αδυναμία θεσμικής προστασίας των διαδρομών, με παράδειγμα τμήμα της πιστοποιημένης διαδρομής που κινδυνεύει από καταπάτηση,
• η αδήρριτη ανάγκη να υπάρξει ενεργοποίηση του Δήμου Άνδρου προς αυτή την κατεύθυνση, προχωρώντας σε θεσμική κατοχύρωση του πεζοπορικού δικτύου προκειμένου για τη διαφύλαξη του πολύ σημαντικού αυτού πόρου που κινδυνεύει

Εν γένει επισημάνθηκε η ευκαιρία αναβίωσης του αγροτικού χώρου μέσα από συνέργειες μεταξύ πρωτογενούς τομέα και βιώσιμου τουρισμού, διαμορφώντας ευκαιρίες οικονομικής και ηθικής υποστήριξης κατοίκων και τοπικών παραγωγών και αυθεντικών εμπειριών, μέσα από την αυξημενη επισκεψιμότητα σε τόπους παραγωγής και μεταποίησης προϊόντων.. 

Σε ότι αφορά τις περαιτέρω δράσεις μελέτης, ανάδειξης και διαφύλαξης της κληρονομιάς του αγροτικού χώρου, παρουσιάστηκαν οι δράσεις του φορέα μας την περίοδο (2020-σήμερα) και συγκεκριμένα:

• (2022-2024) η δράση καταγραφής στοιχείων της κληρονομιάς του αγροτικού χώρου μέσω χρηματοδότησης ΕΣΠΑ, στο πλαίσιο της οποίας καταγράφηκαν 4.244 σημεία ενδιαφέροντος καθώς και οι ζημιές στης ξερολιθικές κατασκευές που παραδόθηκαν στον Δήμο Άνδρου προκειμένου να ενταχθούν σε πρόσφατα εγκριθείσα δράση του Δήμου από τον ΟΦΥΠΕΚΑ
• ………αντίστοιχα δράση Cycladic Identity
• …….αντίστοιχα δράση ΥΠΟ
• ΟΠΙΑΝ
• ΥΠΟ σεμινάριο και χάρτης τοπικών παραγωγών
• ΥΠΟ Λεμόνι
• SNP
• Cycladic Identity Λεμόνι
• CPF Νερό
• Πράσινο ταμείο Νερό
• Σημεία στήριξης

Παρακάτω μπορείτε να δείτε τη σύνοψη της παρουσίασης, τα πολύτιμα μαθήματα που λάβαμε τα τελευταία 16 χρόνια στο Ερευνητικό Κέντρο Άνδρου, αλλά και τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες που διαφαίνονται για το μέλλον.

Κάποια από τα σημεία που θίξαμε στην παρουσίασή μας: 

16 χρόνια στο πεδίο της Άνδρου-Τι μάθαμε;

🔹Ο αγροτικός χώρος της Άνδρου φέρει πολύτιμες “πρώτες ύλες” για τη συγκρότηση τουριστικών “προϊόντων” και εμπειριών. Κορυφαίοι συνομιλητές στη διαδικασία αυτή οι τοπικοί παραγωγοί και οι άνθρωποι των πολιτιστικών Συλλόγων- κρίσιμοι θεματοφύλακες της κληρονομιάς

🔹Το πεζοπορικό δίκτυο πολύτιμος πόρος μύησης-κλειδιά κατανόησης, ερμηνείας, επαφής με φυσική και πολιτιστική κληρονομιά, υλική και άυλη – σημαντική πλατφόρμα για έρευνα, εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση 

🔹 Η  διαχείριση/συντήρηση πεζοπορικών δικτύων απαιτεί:

-υψηλό βαθμό δέσμευσης  

-σταθερής διάρκειας δομή ελέγχου των διαδρομών, καθαρισμών και συντήρησης της σήμανσης 

🔹Ο τοπικός εθελοντισμός 

-απλώνει το ενδιαφέρον, εκπέμπει και βοηθά την καλλιέργεια συνείδησης διαφύλαξης της κληρονομιάς 

-λειτουργεί ελεγκτικά και φροντιστικά της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς

Τι θεωρούμε κρίσιμο;

🔹Την ανάπτυξη τουριστικών “προϊόντων” που συνάδουν με τη φυσιογνωμία της Άνδρου και  δραστηριοτήτων που διασυνδέονται με τους υφιστάμενους πόρους της 

H τουριστική προβολή και επιτυχία έρχεται μέσα από τη φροντίδα των υφιστάμενων πόρων 

🔹Την ανάδειξη της τοπικής αγροτικής δραστηριότητας & τη διασύνδεση με του ενεργού αγροτικού χώρου με επισκεψιμότητα (εποχικών και μονίμων κατοίκων) και τουρισμό

Δεν νοείται βιωσιμότητα προορισμού, χωρίς διασύνδεση με τον πρωτογενή τομέα

🔹Την αξιοποίηση και μετουσίωση έρευνας για τους φυσικούς πόρους και την ζώσα παράδοση σε δημιουργικές δράσεις για κατοίκους και επισκέπτες με εμπλοκή στις διαδικασίες αυτές, των πολιτιστικών συλλόγων των χωριών κ.α. φορέων πχ. ΚΕΠΕΑ Άνδρου

🔹Ο τουρισμός στην υπηρεσία της βιωσιμότητας της Άνδρου – όχι αντίστροφα

Η παρουσίαση έκλεισε με την πρόταση εκ μέρους του φορέα μας να επιδιώξει η Άνδρος την Ευρωπαϊκή πιστοποίηση ποιότητας ανωτέρου επιπέδου, δηλαδή Leading Quality Region- Best of Europe, δηλαδή την πιστοποίηση της ως πεζοπορικού προορισμού, μια διαδικασία που θα απαιτήσει τη συνεργασία εκπροσώπων των βασικών τομέων του νησιού όπως οι επιχειρήσεις καταλυμάτων, εστίασης, ο εμπορικός κλάδος, η αυτοδιοίκηση και οι τοπικές πολιτιστικές οργανώσεις.

Ακολούθησε συζήτηση στρογγυλού τραπεζιού.

Ευχαριστούμε θερμά την Εταιρεία Ανδρίων Επιστημόνων για την πρόσκληση και τον ουσιαστικό διάλογο που επιχείρησε με την διοργάνωση του συνεδρίου.